Wanneer je schaamte voelt zijn de gedachten die in je opkomen meestal niet de vriendelijkste. Hoe kon ik zo dom zijn? Waar haalde ik het lef vandaan? Wat zullen ze wel niet van me denken? Het liefst zou je even helemaal verdwijnen.

Praten over iets waarvoor je je schaamt betekent toegeven dat je imperfect bent. En wie geeft dat graag toe? Toch is praten over schaamte vaak prettiger dan er in je uppie mee dealen. Juist omdat je op het moment van schaamte geneigd bent nogal kritisch naar jezelf te kijken. Maar… lang niet iedere persoon is een geschikte gesprekspartner voor dit onderwerp. Als je je verhaal over schaamte met de verkeerde persoon deelt, wordt de golf van schaamte alleen maar erger. Zoek een stevig persoon die goed kan luisteren en het liefst ook bereid is een paar schaamtevolle ervaringen uit eigen repertoire op te biechten.

Types om te vermijden bij schaamte

(*uit: ‘De moed van imperfectie’ van Brené Brown’)

1. De vriendin die plaatsvervangende schaamte voelt wanneer ze het verhaal hoort. Ze schrikt en bevestigt hoe vreselijk het is. Daarop volgt een ongemakkelijke stilte. Vervolgens moet jij haar geruststellen.
2. De vriend die reageert met medelijden (‘Ik heb zo met je te doen’) in plaats van met medeleven (‘Ik snap het, ik voel met je mee, ik heb ook zoiets meegemaakt’). Als je een golf van schaamte wil zien omslaan in een dodelijke tsunami, zeg dan iets als: ‘Och, stakker.’ Of gebruik de passief-agressieve variant: ‘Blij dat ik niet in jouw schoenen sta.’
3. De vriendin die jou ziet als een rots in de branding vanwege je sterke gevoel van eigenwaarde en je authenticiteit. Ze kan je niet helpen, want het valt haar erg tegen dat je niet perfect bent. Je stelt haar zwaar teleur.
4. De vriend die zich zo ongemakkelijk voelt bij kwetsbaarheid dat hij je op je kop geeft: ‘Hoe kon je dat laten gebeuren? Wat bezielde je?’ Of hij zoekt een zondebok: ‘Wie was die vent? We pakken hem terug.’
5. De vriendin die alles gladstrijkt en weigert toe te geven dat je echt idiote dingen kunt doen en foute keuzes kunt maken, omdat dat haar een rotgevoel geeft: ‘Je overdrijft. Zo erg was het ook weer niet. Er is niets mis met jou. Je bent perfect. Iedereen is dol op je.’
6. De vriend die ‘compassie’ verwart met ‘competentie’: ‘Dat stelt niets voor. Moet je horen wat mij een keer is overkomen!’

Het is niet altijd makkelijk om goed te reageren op schaamte. We zijn allemaal wel eens zoals bovenstaande types. Denk daarom goed na met wie jij je schaamtevolle ervaring wil delen en complimenteer jezelf met de moed die je toont om er over te beginnen.

Dr. Brené Brown is professor aan de universiteit van Houston waar ze jarenlang onderzoek deed naar kwetsbaarheid moed, authenticiteit en schaamte. Ze is auteur van de bestseller ‘De kracht van kwetsbaarheid’ en van ‘De moed van imperfectie’. Haar TEDTalk is meer dan tien miljoen keer bekeken. Hieronder vind je een fijne animatie van haar TEDTalk.

Ben je benieuwd naar zelfhulpboeken die jou een stap verder kunnen helpen? De boeken op deze site zijn geselecteerd op kwaliteit. Kijk gerust nog even rond op zelfhulpboeken.com en lees de artikelen of bezoek de online boekenkast | webshop. Je kunt ook gratis leestips aanvragen.